Юрэнхылэгшын үүсхэһэн «Гэр бүлэ» гэһэн түсэлэй гаршаг доро бэелүүлэгдэжэ байһан «Семейные ценности и инфраструктура культуры» түсэлэй аргаар, номой сангай байшанай шэнэлэлгэдэ мүн зосоохи эд бараа, ном сударнуудые худалдан абалгада 8 сая мүнгэн гаргашалагдаа.
Мүнөөдэрэй байдалаар барилгын ажал дүүрэн хэгдээ. Хизаарлагдамал арга боломжотой эрхэтэдтэ таатай оршон байдал зохёогдоо. Шэб шэнэ номууд, оньһон түхеэрэлгэ, шэрээн нааданууд болон бусад хэрэгтэй бараан худалдан абтана.
-Номой сан мүнөө үеын эрилтэдэ таарама, соёлой болон мэдээсэлэй түб болонхой. Номой сан урданайхидал адли ганса ном хадагалаад байха бэшэ харин һуралсалай, амаралгын түб болонхой, - гэжэ Буряад Уласай соёлой яаманай Соёлма Дагаева хэлэбэ.
Оронгын номой сан Будда бурханай һургаалай аргаар өөрынгөө бэе, оршон тойронхиие ойлгоходо туһатай «Книжная медитации «нОм» гэжэ нэрэтэй түсэл зохёобо.
«нОм» гэхэдээ хоёр удхатай болоно. «ОМ» гэһэн үгэ бурханай һургаалда бүхы юумэн нэгэ үдһэтэй, бэетэй гэһэн удхатай. «Ом мани падме хум» гээшэ Будаадын ном сурталда гол маанинуудай нэгэн ха юм даа. Харин «ном» гэжэ үгэ бултанда ойлгосотой байһаниинь мэдээжэ.
Эндэ аалин намдуу оршон байдал зохёогдоходонь, хүн бүхэндэ ном уншаха, али болохо асуудалнуудта харюу бэдэрхэдэнь таатай ааб даа. Үшөө тиихэдэ номой санга дэргэдэ уйгаржан монгол бэшэгэй дүрим, мэдэсэ зааха хэшээлнүүд эмхидхэгдэхээр хараалагдана. Арад зониие гэр бүлөөрөө ерээжэ ном уншаха заншал байгуулха һэдэлгэ байна.
-Манай номой сангай һэльбэн шэнэлэлгэ – ерээдүйн хүгжэлтэдэ шармайлга. Уншагшадайнгаа эрилтэдэ тааруулан ажалаа зохёохо гэжэ оролдонобди. Номоймной санда ерэһэн хүн бүхэндэ таатай байхыень шадал соогоо түхеэрэнэбди. Урдамнай үшөө олон, олон түсэбүүд табигданал даа, - гэжэ номой сангай хүтэлбэрилэгшэ Ольга Клюева хэлэнэ.
Һэльбэн шэнэлгэдэһэн номой сангай үүдээ сэлин уншагшадаа угтахыень Оронгын ажаһуугшад тэсэ ядан хүлеэжэ байнад.
-Угаа һайн ажал бүтэжэ байна. Арад зоной сэдьхэлээрээ амарха үсөөхэн газарнуудай нэгэн гээшэ. Барилга заһабарилгын һүүлээр үшөөл гоё болохо бэзэ, - гэжэ нютагай ажаһуугша Александра Цыремпилова хэлэнэ.
2022 ондо Оронгын номой санда милициин полковник Владимир Цыденбальжирович Будаевай нэрэ үгтэһэн юм. Владимир хүбүүн хара багаһаа ном уншаха аһан дуратай һэн. Аха дүү Вайнерай зохёолнуудые уншажа наһанайнгаа мэргэжэл шэлэһэн байна.
Оронгын тала мэдээжэ зоноороо суутай даа. XII дугаар Хамба Лама Даша Доржо Этигиловай нэрэ дэлэхэй дүүрэн суутай. Энэл нютагаар хамбышадай харгы зуурыжа дэлхэйн түүхэтэ хэргүүд болодог ааб даа. Нютагаа суурхуулһан Бабаасан Абидуев, Намжил Балдано, Алексей Бадаев, Чимит-Цырен Санжин, Эрдэни Цыденов, Юрий Муруев.